| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1469 | - 1469—1536: Erasmus
Erasmus:In een tijd waarin de Italiaanse humanisten zich voornamelijk beperkten tot het slaafs lezen van de oude Latijnse en Griekse schrijvers, waren humanisten als Erasmus en Thomas More veel onafhankelijker denkers. Erasmus probeerde het geloof en het mens zijn te combineren en bestreed fanatisme en onverdraagzaamheid. Daarin was hij zijn tijd ver vooruit.
|
| 2 | 1515 | - 1515: Karel V installeert het Hof van Friesland.
- 1515: Floris van Egmond benoemd tot stadhouder van Friesland.
- 1515: Dokkum ontvangt van Karel V het privilege van een weekmarkt op donderdagen.
- 1515: Karel V op 5 januari te Brussel ingezworen als Heer der Nederlanden.
- 1515: George van Saksen verkoopt zijn rechten op Friesland aan Karel V voor 100.000 goudguldens.
|
| 3 | 1516 | - 1516: St. Catharinavloed
- 1516: Karel V,koning van Spanje
|
| 4 | 1517 | - 1517: Hindeloopen ingenomen door Pier van Donia, bijgenaamd Grote Pier. Een boer uit Kimswerd, en piraat die zich allerlei titels toebedeelde: koning van Friesland, hertog van Sneek, graaf van Sloten, vrijheer van Hindelopen en kapitein-generaal van de Zuiderzee; had een enorme haat tegen alles wat Hollands was.
|
| 5 | 1519 | - 1519: Eerste oorlog met Frankrijk.
|
| 6 | 1520 | - 1520: Grote Pier overlijdt op 28 oktober in Sneek.
|
| 7 | 1521 | - 1521: Rijksdag in Worms, waar Maarten Luther in de ban wordt gedaan.
|
| 8 | 1524 | - 1524: Friesland erkent Karel V als landheer.
|
| 9 | 1525 | - 1525: Slag bij Frankenhausen 15 Mei 1525 betekende het einde van de boerenopstanden o.l.v. Thomas Muenzer, waarbij 100.000 sneuvelden.
|
| 10 | 1531 | - 1531: Maria van Hongarije benoemd tot landvoogdes van de Nederlanden.
|
| 11 | 1533 | - 1533: Op Slot Dillenburg in het Duitse Nassau wordt de oudste zoon Willem geboren, die op elfjarige leeftijd het Zuid-Franse prinsdom Oranje en aanzienlijke goederen in de Nederlanden erft van zijn neef René van Châlon. De jonge Prins van Oranje groeit op aan het hof van Karel V in Brussel, om hem te vrijwaren van Duits-protestantse invloeden.
|
| 12 | 1536 | - 1536: Groningen en Drenthe onderwerpen zich aan Karel V.
|
| 13 | 1540 | - 1540: Benoeming Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren, tot gouverneur van Friesland
|
| 14 | 1548 | - 1548: De oprichting van een Bourgondische Kreits is de bekroning van Karels politiek om de Nederlanden in zijn greep te krijgen. Voor het eerst zijn zeventien Nederlandse gewesten (tien zuidelijke en zeven noordelijke, waaronder Friesland, het Groningerland, Gelre en de gebieden van de Utrechtse bisschop) in één verband verenigd. Stadhouders (plaatsvervangers van de vorst) komen aan het hoofd te staan van de gewesten.
|
| 15 | 1549 | - 1549: Jan de Ligne, graaf van Aremberg, benoemd tot gouverneur van Friesland.
|
| 16 | 1552 | |
| 17 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden.
|
| 18 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste.
|
| 19 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden.
|
| 20 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij "moderatie' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: "Ce ne sont que des gueux.' ("Het zijn slechts bedelaars.') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong.
- 1566: Beeldenstorm
Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten.
|
| 21 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland.
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen "ketters'.
|
| 22 | 1568 | - 1568: De slag bij Heiligerlee: Het was het begin van de Tachtigjarige Oorlog tussen geuzen en Spanjaarden, die in 1648 eindigde met de Vrede van Münster, waarbij Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Verenigde Nederlanden erkende.Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
|
| 23 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om.Het zeewater stond tot voor de poorten van de stad Groningen en men ving bij Oosterhogebrug kabeljauwIn dat jaar verdronken in de provincie Groningen 9000 mensen en meer dan 70.000 'hoornbeesten'
|
| 24 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel.
|
| 25 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt.
|
| 26 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide.
|
| 27 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd.
|
| 28 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd.
|
| 29 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht.
|
| 30 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban.
|
| 31 | 1583 | - 1583—1645: Hugo de Groot
Hugo de Groot blonk al op jonge leeftijd uit als filoloog, theoloog en historicus, maar werd vooral beroemd als rechtsgeleerde. Omdat hij als medewerker van Johan van Oldenbarnevelt de vijandschap van Prins Maurits had opgeroepen, werd hij veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Hij wist te ontvluchten maar kon nooit meer terugkeren naar zijn land.
|
| 32 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland.
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord.
|
| 33 | 1585 | - 1585—1675: De gouden eeuw
De gouden eeuw
- 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool.
|
| 34 | 1593 | - 1593: Graaf Willem Lodewijk maakt zijn vermaarde tocht vanuit Emmen over het veen naar Roswinkel om zich in Boertange te verschansen. Toen die Willen Lodewijk in 1593 naar Roswinkel trok, legde hij vermoedelijk gelijkertijd de Emmerschans aan. Later werd over die schans een nieuwe, grotere schans aangelegd.
- 1593: Drenthe gaat deel uit maken van de zeven verenigde Nederlanden, doch werd geen lid van de Staten Generaal. Het bleef als enige gewest zelfstandig onder toezicht van stadhouder Willem Lodewijk. Drost werd toen Casper van Ewsum. Wederom luidt er voor Drenthe een nieuw tijdperk in.
|
| 35 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla.
|
| 36 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort
Slag bij Nieuwpoort.
|
| 37 | 1602 | - 1602—1799: Verenigde Oost-Indische Compagnie
Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.De eerste multinational in de wereld geschiedenis, de Verenigde Oostindische Compagnie, veroverde grote delen van de wereld en dreef handel met nog veel meer landen en gebieden, maar verloor ook weer betrekkelijk snel grote delen van dat handelsimperium. Alleen Nederlands-Indië zou overblijven tot halverwege de 20ste eeuw.
|
| 38 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren.
|
| 39 | 1606 | - 1606—1669: Rembrandt van Rijn
Onder de vele honderden min of meer begaafde kunstschilders uit de Gouden Eeuw neemt Rembrandt van Rijn een speciale plaats in. Hij was in zijn eigen tijd al beroemd als portretschilder, en zijn grote schutterstuk De Nachtwacht is naast de Mona Lisa van Da Vinci het beroemdste schilderij van de wereld.
|
| 40 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar.
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren.
|
| 41 | 1615 | - 1615: Op verzoek van Willem Lodewijk werd de Semslinie getrokken door Jans Sems. De grens tussen Groningen en Drenthe wordt een "feit".
|
| 42 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd.
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen.
|
| 43 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op.
|
1510 - 
Taal
