| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden.
|
| 2 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste.
|
| 3 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden.
|
| 4 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij "moderatie' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: "Ce ne sont que des gueux.' ("Het zijn slechts bedelaars.') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong.
- 1566: Beeldenstorm
Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten.
|
| 5 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland.
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen "ketters'.
|
| 6 | 1568 | - 1568: De slag bij Heiligerlee: Het was het begin van de Tachtigjarige Oorlog tussen geuzen en Spanjaarden, die in 1648 eindigde met de Vrede van Münster, waarbij Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Verenigde Nederlanden erkende.Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
|
| 7 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om.Het zeewater stond tot voor de poorten van de stad Groningen en men ving bij Oosterhogebrug kabeljauwIn dat jaar verdronken in de provincie Groningen 9000 mensen en meer dan 70.000 'hoornbeesten'
|
| 8 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel.
|
| 9 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt.
|
| 10 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide.
|
| 11 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd.
|
| 12 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd.
|
| 13 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht.
|
| 14 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban.
|
| 15 | 1583 | - 1583—1645: Hugo de Groot
Hugo de Groot blonk al op jonge leeftijd uit als filoloog, theoloog en historicus, maar werd vooral beroemd als rechtsgeleerde. Omdat hij als medewerker van Johan van Oldenbarnevelt de vijandschap van Prins Maurits had opgeroepen, werd hij veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Hij wist te ontvluchten maar kon nooit meer terugkeren naar zijn land.
|
| 16 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland.
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord.
|
| 17 | 1585 | - 1585—1675: De gouden eeuw
De gouden eeuw
- 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool.
|
| 18 | 1593 | - 1593: Graaf Willem Lodewijk maakt zijn vermaarde tocht vanuit Emmen over het veen naar Roswinkel om zich in Boertange te verschansen. Toen die Willen Lodewijk in 1593 naar Roswinkel trok, legde hij vermoedelijk gelijkertijd de Emmerschans aan. Later werd over die schans een nieuwe, grotere schans aangelegd.
- 1593: Drenthe gaat deel uit maken van de zeven verenigde Nederlanden, doch werd geen lid van de Staten Generaal. Het bleef als enige gewest zelfstandig onder toezicht van stadhouder Willem Lodewijk. Drost werd toen Casper van Ewsum. Wederom luidt er voor Drenthe een nieuw tijdperk in.
|
| 19 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla.
|
| 20 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort
Slag bij Nieuwpoort.
|
| 21 | 1602 | - 1602—1799: Verenigde Oost-Indische Compagnie
Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.De eerste multinational in de wereld geschiedenis, de Verenigde Oostindische Compagnie, veroverde grote delen van de wereld en dreef handel met nog veel meer landen en gebieden, maar verloor ook weer betrekkelijk snel grote delen van dat handelsimperium. Alleen Nederlands-Indië zou overblijven tot halverwege de 20ste eeuw.
|
| 22 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren.
|
| 23 | 1606 | - 1606—1669: Rembrandt van Rijn
Onder de vele honderden min of meer begaafde kunstschilders uit de Gouden Eeuw neemt Rembrandt van Rijn een speciale plaats in. Hij was in zijn eigen tijd al beroemd als portretschilder, en zijn grote schutterstuk De Nachtwacht is naast de Mona Lisa van Da Vinci het beroemdste schilderij van de wereld.
|
| 24 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar.
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren.
|
| 25 | 1615 | - 1615: Op verzoek van Willem Lodewijk werd de Semslinie getrokken door Jans Sems. De grens tussen Groningen en Drenthe wordt een "feit".
|
| 26 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd.
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen.
|
| 27 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op.
|
| 28 | 1621 | - 1621: Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein in een boekenkist.
|
| 29 | 1628 | - 1628: Piet Heijn verovert bij Cuba een Spaanse Zilvervloot.
|
| 30 | 1629 | - 1629: Piet Heijn sneuvelt tegen de Duijnkerkers.
- 1629—1695: Christiaan Huygens
De wiskundige Christiaan Huygens gold als de belangrijkste wetenschapper van zijn tijd. Hij bouwde voort op de ideeën van de filosoof Descartes en legde de basis voor de moderne mechanica, de optica en de waarschijnlijkheidsberekening. Met zijn sterk verbeterde telescopen ontdekte hij de maan Titan en de ringen van Saturnus, hij is de uitvinder van de slingerklok en deed vele andere ontdekkingen en uitvindingen.
|
| 31 | 1632 | - 1632: Ernst Casimir sneuvelt bij Roermond. Hendrik Casimir I wordt de nieuwe Friese stadhouder.
|
| 32 | 1634 | - 1634: Eerste Kollumer Oproer. Ofke Haijes riep zichzelf uit tot 'capitain' van Kollum en ging "nae het huijs van Harmen Lubbes, roeper van den voors. dorpe Collum, ende daeruijt tegens wille ende danck van den selven Harmen de tromme gehaelt, de sleve geslagen, ende uijtroepingen veel volck bijeen gekregen heeft, de selve aanritsende 's Landtschaps middelen met hem gevangene (Ofke Haijes) te helpen tegenstaan.
Dat oock de gevangene ten selven tijde gesterckt met Jan Harckes, Drieus Aebes ende andere al trommelende van 't Westeijnde der voors. dorpe gegaen is nae Fop Claessens ende aldaer tegens danck van des selves huijsvrou ende dogter een van de Vaendels uijt 't gerechthuijs gehaelt heeft, ende dat hij alsdoen so als Capitain vaendrich ende trommelende met de rapaille langs de gebuijrte uijt het rechthuijs is gegaen.
Dat de gevangene ten voors.dage tegens den avond met vliegende Vaendel, ende Trommelslagh mede was gemarcheert doorden gebuijrte naar de huijsinge van den Ontfanger Jacob Rosema, ende deselve hadt helpen insmiten, opbreecken ende 't huijsraedd vernielen en plunderen. Dat de gevangene cum socius den Dienstboden van Rosema voornoembt hadden gevraeght, waer hij Rosema was, met de bij voeginge, so sij hem hadden, wouden sij hem in riemen snijden
|
| 33 | 1637 | - 1637: Statenbijbel
Een van de uitgangspunten van de Hervorming was, dat mensen zelf de Bijbel moesten kunnen lezen. Een officiële vertaling was dus nodig. Met het verschijnen van de Statenbijbel in 1637 was er een boek dat door iedereen gelezen kon worden, met als onbedoeld gevolg dat het toonaangevend werd voor het Nederlands als taal.
|
| 34 | 1639 | - 1639: Admiraal Maarten Harpertszoon Tromp verslaat de Spaanse vloot bij Duins.
|
| 35 | 1640 | - 1640: Willem Frederik wordt stadhouder van Friesland.
|
| 36 | 1647 | - 1647: Overlijden Frederik Hendrik. Stadhouder Prins Willem II.
|
| 37 | 1648 | - 1648: Vrede van Munster, einde Tachtigjarige Oorlog.
|
| 38 | 1652 | - 1652: Jan van Riebeeck sticht de Kaapkolonie.
- 1652: Eerste Engelse oorlog.
|
| 39 | 1656 | - 1656: Rembrandt van Rijn wordt failliet verklaard.
|
| 40 | 1664 | - 1664: Hendrik Casimir II wordt stadhouder van Friesland.
|
| 41 | 1665 | - 1665: Tweede Engelse oorlog.
|
| 42 | 1665-1666 | - 1665-1666: Tijdens de 1e oorlog met Barend van Galen, bisschop van Münster, trekken Münsterse soldaten stropend door Emmen. (over aantallen verschillen de meningen)
|
| 43 | 1667 | - 1667: New York wordt in Breda verkwanseld aan de Britten.
|
| 44 | 1672 | - 1672: Rampjaar. Moord op de gebroeders De Witt. Het land is radeloos, reddeloos en redeloos.
- 1672: Winschoterzijl door den bisschop van Münster bezet.
|
| 45 | 1675 | - 1675: Het tabaksrooken komt in gebruik.
|
| 46 | 1676 | - 1676: De Ruyter sneuvelt bij Sicilië in de Middellandse zee.
|
| 47 | 1686 | - 1686: St. Maartenvloed: De stad Groningen lag als een eiland midden in een grote zee en stuurde al wat ze aan schepen en mankracht had, er op uit, om te redden wat er te redden viel. 1585 mensen verdronken, en duizenden stuks vee. Dorpen als Pieterburen en Uithuizen verdwenen van de aardbodem.
|
| 48 | 1689 | - 1689: Willem III wordt koning van Engeland.
|
| 49 | 1692 | - 1692: De jenever wordt volksdrank.
|
| 50 | 1700 | - 1700: Invoering van de Gregoriaanse kalender in Friesland. Op 31-12-1700 volgde 12-01-1701.
|
| 51 | 1701 | - 1701: Lodewijk XIV bezet de Zuidelijke Nederlanden.
|
| 52 | 1702 | - 1702: Het Franse leger stond te popelen om de Nederlanden binnen te vallen. In het Brabantse niemandsland verzamelde zich maar liefst 6 verschillende nationaliteiten. Dit werd een plaag voor de inwoners van het bestuurloze Brabant, de troepen plunderden, mishandelden de inwoners.
- 1702: Willem III van Oranje-Nassau overlijdt aan de gevolgen van een val van zijn paard op Hampton Court.
|
| 53 | 1708 | - 1708: Op 21 jarige leeftijd werd Johan Willem Friso (1687-1711) Stadhouder en Kapitein-generaal van Groningen.
- 1708: Strenge winter : vorst van 24 December tot in Mei.
|
| 54 | 1709 | - 1709: De winter van 1709 was een zeer strenge, de prijs van levensmiddelen en graan schoot omhoog, wat hongersnood betekende voor de minder gesitueerden.
|
| 55 | 1711 | - 1711: Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland, verdrinkt in het Hollands Diep.
|
| 56 | 1713 | - 1713: Via Azië en Rusland bereikt de (1e) veepest epidemie ons land.
|
| 57 | 1717 | - 1717: In de nacht van 25 op 26 december werd door een noordwesterstorm de zee het land opgezweept. De storm treft vooral het noorden van het land en het aangrenzende Oost-Friesland. In Friesland kwamen zo'n 150 mensen om en veel vee. In Groningen kwamen 2091 mensen, 11.411 koeien, 3063 paarden, 1277 varkens en 20.923 schapen om, tenminste als we de beschrijvingen mogen geloven. In Oost-Friesland verdronken 2787 mensen en zo'n 155.000 stuks vee.
|
| 58 | 1720 | - 1720: De pest heerst over Europa.
|
| 59 | 1729 | - 1729: Willem IV stadhouder in de gewesten Friesland, Groningen, Drenthe en Gelderland.
|
| 60 | 1730 | - 1730: De aardappel wordt in ons land geintroduceerd, een Zuid-Amerikaans product.
|
| 61 | 1731 | - 1731: De paalworm teistert ons land, de worm vreet de palen in onze dijken op.
|
| 62 | 1739 | - 1739: De vroeg ingevallen strenge winter zorgt voor hongersnood.
|
| 63 | 1740 | - 1740: Een strenge winter zorgt voor hongersnood. De winter valt al vroeg in de herfst van 1739. In de Achterhoek en Brabant wordt de bevolking geplaagd door hongerige wolven.
- 1740: Begin van 't koffiedrinken.
|
| 64 | 1744 | - 1744—1828: Eise Eisinga
Tijdens de Verlichting meende men dat kennis alles was, en dat bijgeloof en vooroordelen bestreden moesten worden. Een typische vertegenwoordiger van deze periode was Eise Eisinga, die in zijn huis een compleet planetarium bouwde om de mensen te laten zien dat de wereld niet zou vergaan als bepaalde hemellichamen vlakbij elkaar leken te staan.
|
| 65 | 1745 | - 1745: De landbouw wordt geconfronteerd met de tweede veepestepidemie.
|
| 66 | 1747 | - 1747: Willem IV wordt erfstadhouder van alle gewesten.
|
| 67 | 1748 | - 1748: In maart brak er een oproer uit in Groningen toen de geboorte van een Prins van Oranje, de latere Prins Willem V, werd afgekondigd. Het huis van Burgermeester Geertsema werd vernield, Ommelander boeren die al enige tijd in onmin leefden met het stadsbestuur, trokken met knotsen en stokken de stad in op zoek naar Lewe van Aduard. De magistraat moest voldoen aan de eis van de burgers; Het Stadhouderschap erfelijk verklaren. Onrust was er ook in Friesland, daar moesten de controleurs der belastingpachters het ontgelden. In Harlingen kwamen de schippers in opstand, zij trokken onder begeleiding van tamboers naar Leeuwarden. De Prins veraste vriend en vijand door er 3 regimenten uit Overijssel erna toe te sturen, dit om de rust te herstellen.
- 1748: In Amsterdam worden op de Dam twee plunderaars opgehangen.
|
| 68 | 1750 | - 1750: Het sterfjaar van Johann Sebastian Bach.
|
| 69 | 1751 | - 1751: Willem IV overlijdt. Willem V wordt de eerste onbenoemde stadhouder.
|
| 70 | 1756 | - 1756: De geboorte van Wolfgang Amadeus Mozart.
|
| 71 | 1758 | - 1758: Strenge winters. In het voorjaar is er veel turfvervoer naar Duitsland.
|
| 72 | 1763 | - 1763: De handel ligt bijna stil en er heerst een grote werkloosheid, dit zorgt voor onrust onder de bevolking.
|
| 73 | 1772 | - 1772—1843: Koning Willem I
De eerste Nederlandse koning regeerde als een absolute vorst. Hij wilde dat België onderdeel was van Groot Nederland en voerde een kostbare campagne om te voorkomen dat België zich losmaakte. De hoge kosten waren slecht voor de economie. Anderzijds heeft
hij veel gedaan voor de infrastructuur van ons land door kanalen te laten graven en onontgonnen gebieden in cultuur te laten brengen.
|
| 74 | 1776 | - 1776: De armoede onder de bevolking is groot. In Nederland worden vele armenhuizen gesticht.
|
| 75 | 1780 | - 1780: De Vierde Engelse Zeeoorlog.
|
| 76 | 1781 | - 1781: William Herschel ontdekt de planeet Uranus.
|
| 77 | 1784 | - 1784: De Staten-Generaal verbiedt het dragen van oranje.
|
| 78 | 1787 | - 1787: Propagandisten voor Oranje zoals Kaat Mossel in Rotterdam en Mooie Mie in Arnhem stookten het grauw op, met gevolg dat er overal oproer, relletjes en vernielingen ontstonden. Willem V moest optreden, maar hij durfde niet of hij kon niet. De Pruisische Koning Frederik van Pruisen had van de Gelderse Staten de vereiste toestemming gekregen om de Nederlanden binnen te trekken. Op 13 September kwamen zijn troepen begeleid door Van Hogendorp, de grens over. Alleen de nadering van dit leger zorgde voor grote onrust, Patriotten vluchtte het land uit richting Frankrijk. Wie niet tijdig zijn huis verliet, liep kans door de Pruisen naar de beruchte gevangenissen in Wesel gestuurd te worden. In Nederland waren de Patriotten verdreven en Willem V kreeg een royale compensatie.
|
| 79 | 1789 | - 1789: George Washington wordt de eerste President van de Verenigde Staten van Amerika.
- 1789: Bestorming van de Bastille en het begin van de Franse Revolutie.
|
| 80 | 1794 | - 1794: Na een veldslag bij Fleuris op 26 juni 1794 walsten de Fransen opnieuw over Belgie. In september sloeg de Fransman Pichegru met succes het beleg rond 's Hertogenbosch, op 16 0ctober capituleerde Venlo voor Jourdan, Maastricht viel na een belegering van 6 weken en op 7 november ging Nijmegen. De Patriotten vierde feest en danste rond de vrijheidsbomen en lieten hun woordvoerders de trappen der stadshuizen bestijgen.
De Republiek der Verenigde Nederlanden werd in 1794-1795 door de Fransen veroverd onder leiding van
bevelhebber Charles Pichegru (geholpen door de Nederlander Herman Willem Daendels ); de verovering
werd vergemakkelijkt door het dichtvriezen van de Waterlinie;
|
| 81 | 1795 | - 1795: De periode 1795-1814 wordt gekenmerkt door grote armoede, zelfs voor de hoge stand.
- 1795: Utrecht wordt bezet door het Franse leger.
Willem V moest op 18 januari 1795 uitwijken naar
Engeland (en van daaruit in 1801 naar Duitsland); de patriotten namen de macht over van de aristocratische
regenten en proclameerden de Bataafsche Republiek; op 16 mei 1795 werd het Haags Verdrag gesloten,
waarmee ons land een vazalstaat werd van Frankrijk;
|
| 82 | 1796 | - 1796: 1 Januari:
Staats-Brabant en Drenthe worden als achtste en negende provincie toegelaten tot de Staten-Generaal.
16 Januari:
Er vinden verkiezingen plaats voor een Nationale Vergadering. Dit is het hoogste staatsrechtelijke lichaam. De Vergadering is getrapt gekozen door mannen van 20 jaar en ouder met een vaste woonplaats, die de eed tegen het Stadhouderschap hadden afgelegd en niet van de bedeling leefden.
1 Maart:
Eerste vergadering van de Nationale Vergadering. Belangrijke besluiten:
1.Scheiding van Kerk en Staat.
2.Gelijkstelling Joden met de Bataafse burgers.
In maart 1796:
Voor het eerst in de geschiedenis van dit land werden er nationale verkiezingen gehouden. Nederland werd na moeizaam discussiëren over wie het kiesrecht mocht hebben, verdeeld in 126 kiesdistricten. Uit elke district kwam een afgevaardigde naar de Nationale Vergadering, die op maart 1796 voor het eerst bijeenkwam.
|
| 83 | 1797 | - 1797: Kollumer Oproer. In de Franse tijd stonden Patriotten en Prinsgezinden soms fel tegen over elkaar. Dat was ook al zo voordat de Fransen ons land introkken. In het jaar 1797 bleek, dat de Oranjeliefde nog sterk leefde onder het gewone volk. Het kwam tot een uitbarsting, die bekend staat als het Kollumer Oproer. In de gemeente Kollumerland ontstonden onregelmatigheden. Op woensdag 18 januari 1797 werden de bewoners van Kollumerzwaag opgeroepen om na te gaan wie van hen geschikt waren voor de "burgerwapening". En op zaterdag 28 januari werd de bevolking van Burum opgeroepen. Onder hen was ook ene Abele Reitzes, de zoon van de weduwe van Reitze Abels. Toen Abele uit Kollum terug kwam, riep hij "Oranje Boven". Daarop werd hij in de nacht van 2 op 3 februari gevangen genomen. Eerst werd hij vastgezet in het Rechthuis te Kollum met het doel hem later over te brengen naar het blokhuis te Leeuwarden. De arrestatie van Abele was de druppel die de emmer deed overlopen. Uit het westen van de gemeente kwamen velen naar Kollum om Abele te bevrijden. Onderweg naar Kollum werden al enige huizen in brand gestoken. De mannen waren bewapend met zeisen, snoeimessen, sikkels, en alles wat maar kon dienen om de tegenstanders schrik aan te jagen. De kamer van de secretaris werd bezet. De secretaris werd gedwongen een verklaring te tekenen dat niemand deze daad met enig leed zou moeten betalen. Ook werd Abele Reitzes onder dwang vrij gelaten. Ondertussen werd echter het gezag in Leeuwarden gewaarschuwd. Er werd versterking gestuurd en een aantal oproerkraaiers werd gevangen gezet in de kerk, waaronder Jan Binnes van Oudwoude. De volgende dag kwamen aanhangers van deze Jan Binnes weer in grote getale naar Kollum. Aangevuld met mensen uit de Dongeradelen en Burum werden de troepen van de patriotten uit Kollum verdreven. Een detachement ruiters met friese paarden en twee veldstukken werd naar Kollum en omgeving gestuurd en de rust keerde weer. De volgende dagen werden in geheel noord en noordoost-friesland rebellen gevangen genomen. Er werden zware straffen opgelegd aan 168 gevangen genomen Prinsgezinden. Jan Binnes en (later) Salomon Levy werden ter dood gebracht, terwijl anderen hoge boetes kregen opgelegd.
|
| 84 | 1798 | - 1798: in 1798
pleegde Daendels een staatsgreep, die de unitarissen aan de macht bracht; er kwam een nieuwe grondwet, die
een Vertegenwoordigend Lichaam (met een Eerste en Tweede Kamer) instelde en als regering een Directoire
|
| 85 | 1799 | - 1799: Op 31 december wordt de VOC formeel ontbonden.
- 1799: in 1799 sloeg Daendels bij Castricum een Brits-Russische invasie af; . De Bataafse vloot blijft afzijdig, want de oranje gezinde matrozen weigeren te vechten tegen de Oranjevlag.
|
| 86 | 1801 | - 1801: in 1801 kwam er een nieuwe grondwet;
|
| 87 | 1802 | - 1802: bij de Vrede van Amiens (1802) kreeg ons land van Engeland zijn koloniën terug (behalve Ceylon);
|
| 88 | 1803 | - 1803: Oorlog tussen Frankrijk en Engeland. De Engelsen veroveren de Nederlandse koloniën.
|
| 89 | 1805 | - 1805: Na de grondwetswijziging van 1805 kwam er een raadpensionaris als eenhoofdig gezag, namelijk Rutger Jan Schimmelpenninck (van 31 oktober 1761 tot 25 maart 1825).
|
| 90 | 1806 | - 1806: Het 3 Guldenmuntstuk wordt vervangen door de rijksdaalder.
- 1806: Willem V overlijdt in Brunswijk. Lodewijk Napoleon koning van Holland.
- 1806: Lodewijk Napoleon, de broer van Napoleon Bonaparte I, werd Koning van Holland in 1806, nadat de Bataafse Republiek afgeschaft was.
|
| 91 | 1807 | - 1807: De ontploffing van het kruitschip in Leiden.
|
| 92 | 1810 | - 1810: Het Koninkrijk Holland wordt bij Frankrijk ingelijfd.
|
| 93 | 1811 | - 1811: De Engelsen veroveren Java als laatste kolonie van Holland.
- 1811: Invoering van de burgerlijke stand en kadaster.
|
| 94 | 1812 | - 1812: Tocht naar Rusland.
|
| 95 | 1813 | - 1813: De Fransen verlaten ons land. Koning Willem I aanvaardt de soevereiniteit als constitutioneel vorst.
- 1813: 16-19 oktober: Napoleon wordt verslagen in de Volkerenslag bij Leipzig.
30 november: Prins Willem Frederik landt bij Scheveningen.
2 december: Prins Willem Frederik (1772 - 1843) aanvaardt in de Nieuwe Kerk in Amsterdam de soevereiniteit als constitutioneel vorst (Koning Willem I).
|
| 96 | 1814 | - 1814: Op 23 mei geven de Fransen hun laatste steunpunt, Delfzijl, op.
|
| 97 | 1815 | - 1815: Willem I, koning der Nederlanden.
- 1815: Slag bij Waterloo.
|
| 98 | 1816 | - 1816: Engeland geeft de koloniën terug aan Nederland.
|
| 99 | 1817 | - 1817: Hongerwinter door mislukte oogst.
|
| 100 | 1823 | - 1823: In de nacht van 25 op 26 september 1823 werd Odoorn door een grote brand getroffen. Onder andere de pastorie werd verwoest.
Vermoedelijk zijn bij deze brand de doop- en trouwboeken verloren gegaan, want van Odoorn is geen register over.
Toch is er in ieder geval een doopboek over de jaren 1734-1811 geweest. Dit blijkt uit het volgende. In 1811 werden de maires van de Drentse gemeenten verplicht de geboorte- of doopprotocollen van de verschillende godsdienstige gezindheden over te nemen. in de naar aanleiding daarvan opgemaakte lijst van 2 mei 1812, die een opgave van overgedragen registers bevatte, staat dat de maire van Odoorn een doopboek over de jaren 1734-1811 heeft overgenomen.
Uit de krant
Odoorn, den 26 September: Ook onze gemeente heeft,
hoezeer in mindere mate als Zuidlaren, Dalen en Beilen, de ramp getroffen, welke in een kort bestek van jaren zoo vele Drentsche dorpen en gehuchten heeft geteisterd.
In de afgeloopen nacht omstreeks half twaalf uren ontdekte men brand in een onzer boeren huizen, en in minder dan één uur tijds waren drie boeren
woningen en de pastorij door de vlammen verteerd. De heer predikant en deszelfs dienstmeid zijn met levensgevaar het, bij hunne ontwaking reeds
brandende, huis ontkomen.
Uit de pastorij is bijna niets geborgen, terwijl acht runderen en één varken een prooi der vlammen zijn geworden. Het is niet bekend waardoor deze brand ontstaan is.
|
| 101 | 1825 | - 1825: De Java oorlog. Nederland begint een offensief tegen de Javaanse Vorsten.
|
| 102 | 1826 | - 1826: Malaria maakt onder de 193.333 tellende Friesche bevolking meer dan 4.000 dodelijke slachtoffers.
|
| 103 | 1827 | - 1827: Veenhuizen wordt bevolkt door 1811 wezen en 680 bedelaars
|
| 104 | 1829 | - 1829: Verboden in de kerken te begraven.
|
| 105 | 1830 | - 1830: Onrust in België, gevoed door liberale en katholieke politici, leidt tot afscheiding van de Nederlanden.
|
| 106 | 1831 | - 1831: De Europese staten erkennen een onafhankelijk Belgisch koninkrijk, met vorsten uit het Huis van Saksen-Coburg.
|
| 107 | 1835 | - 1835: Eerste spoorlijn Haarlem - Amsterdam.
|
| 108 | 1838 | - 1838: Glasfabriek gesticht te Nieuw-Buinen onder directie van J.C.A.Thane
|
| 109 | 1839 | - 1839: Nederland erkent de onafhankelijkheid van België
- 1839: Fotografie wordt uitgevonden.
- 1839: Introductie stoomtreinen
De introductie van stoomtreinen in 1839 leidde tot grote veranderingen in de maatschappij. Reizen werd minder tijdrovend en veiliger, afgelegen gebieden werden gemakkelijker bereikbaar. Daardoor werd industrialisering, een proces dat in Nederland betrekkelijk laat op gang is gekomen, mogelijk.
|
| 110 | 1840 | - 1840: Willem I doet afstand van de regering. Willem II wordt koning der Nederlanden.
|
| 111 | 1841 | - 1841: Clemens en August Brenninkmeijer openen hun eerste winkel (C&A) op de Oosterdijk in Sneek.
|
| 112 | 1842 | - 1842: Scholten richt een aardappelmeelfabriek op in Foxhol
|
| 113 | 1844 | - 1844: Zeer strenge winter en de 2 jaren daarop mislukken de aardappeloogsten. De bevolking lijdt honger.
|
| 114 | 1845 | - 1845: Tweede glasfabriek gesticht te Nieuw-Buinen, de latere N.V.Meursing.
|
| 115 | 1846 | - 1846: Voedselschaarste in Drenthe
|
| 116 | 1847 | - 1847: Een duur jaar, een 6 ponds roggebrood kost 67,5 cent.
|
| 117 | 1848 | - 1848: Grondwetsherziening door Thorbecke.Aan de basis van een rechtsstaat ligt meestal een grondwet. Het is niet eenvoudig die te veranderen, wat wel mogelijk is met alle andere wetten. De eerste Nederlandse grondwet was nog verre van democratisch, maar in 1848, toen overal in Europa revolutionaire ontwikkelingen aan de gang waren, stemde Koning Willem II toe in ingrijpende hervormingen uit angst zijn troon te verliezen.
|
| 118 | 1849 | - 1849: De Denen blokkeren de Pruisische havens. Op de rede van Delfzijl liggen in een maand 173 vreemde schepen.
- 1849: Koning Willem II overlijdt aan een hartinfarct. Op 12 mei wordt koning Willem III ingehuldigd.
|
| 119 | 1852 | - 1852: De postzegels worden ingevoerd.
|
| 120 | 1853 | - 1853—1890: Vincent van Gogh
Een van de bekendste Nederlandse kunstenaars is Vincent van Gogh, die een zeer groot aantal kunstwerken heeft nagelaten uit een creatieve periode van maar tien jaren. Hij werd krankzinnig en pleegde uiteindelijk zelfmoord.
|
| 121 | 1854 | - 1854: Lijfstraffen geschrapt uit het strafrecht. De doodstraf wordt beperkt tot ophanging boven een luik.
- 1854: Het KNMI wordt bij koninklijk besluit van Koning Willem III opgericht.
- 1854—1929: Aletta Jacobs
Vrouwen werden tot laat in de 19de eeuw slechts gezien als toekomstige echtgenotes en moeders, of als arbeidskrachten die met een laag loon genoegen moesten nemen. Aletta Jacobs doorbrak dat patroon door als eerste vrouw medicijnen te gaan studeren, en later door samen met andere feministen actie te voeren voor vrouwenstemrecht.
|
| 122 | 1856 | - 1856: De treinramp van 1856 was de eerste waarbij dodelijke slachtoffers vielen onder reizigers.
|
| 123 | 1858 | - 1858: De aardappel wordt algemeen geaccepteerd als voedingsmiddel.
|
| 124 | 1860 | - 1860: Hoogeveense Vaart verlengd: de eerste turf uit Bargerveen kan per schip worden afgevoerd
- 1860: Officiële afschaffing van de slavernij in Nederlandsch-Indië
- 1860: Max Havelaar
In de kolonie Nederlands-Indië werd doorgaans weinig rekening gehouden met de belangen van de inlandse bevolking. De eerste die daar werk van maakte was Eduard Douwes Dekker, die daardoor zijn baan verloor. Hij schreef een boek over zijn ervaringen, en dat was de aanleiding voor ingrijpende verbeteringen.
|
| 125 | 1863 | - 1863: De slavernij wordt in Suriname afgeschaft.
|
| 126 | 1865 | - 1865: Stoomvaartdienst Delfzijl-London.
|
| 127 | 1870 | - 1870: De spoorlijn Meppel-Groningen wordt geopend.
- 1870: Pokken epidemie in Nederland. In 1871 steigt het aantal doden tot 15.787.
- 1870: In Nederland wordt de doodstraf afgeschaft.
|
| 128 | 1871 | - 1871: Jan Fabricius geboren in Assen.
|
| 129 | 1873 | - 1873: Atjeh oorlog. Op 8 april landt het Koninklijk Nederlands Indisch Leger op de kust van Sumatra.
|
| 130 | 1874 | - 1874: Kinderwet van Samuel van Houten. Arbeid door kinderen onder de 12 jaar wordt verboden.
|
| 131 | 1876 | - 1876: Mata Hari wordt op 7 augustus in Leeuwarden geboren als Margaretha Geertruida Zelle.
|
| 132 | 1879 | - 1879: Oprichting van de 1e politieke partij: de Antirevolutionaire Partij onder leiding van Abraham Kuyper.
|
| 133 | 1880 | - 1880: Geboorte van prinses Wilhelmina.
|
| 134 | 1881 | - 1881: Assen wordt aangewezen als garnizoensstad.
|
| 135 | 1883 | - 1883: Van Gogh schildert in Drenthe.
- 1883: Vissersramp op 6 maart in Paesens-Moddergat. 17 aken met 83 opvarenden vergaan.
|
| 136 | 1886 | - 1886: Landbouwcrisis. Aardappelprijs op de markt in Meppel zakt tot een kwart van de normale prijs
|
| 137 | 1887 | - 1887: In Oostzaan neemt Albert Heijn de winkel van zijn vader over.
|
| 138 | 1888 | - 1888: Staking van 1200 veenarbeiders in Nieuw Amsterdam tegen gedwongen winkelnering
|
| 139 | 1890 | - 1890: Koning Willem III overlijdt. Koningin Emma wordt regentes.
|
| 140 | 1891 | - 1891: Gerard en Anton Philips richten in Eindhoven een gloeilampenfabriek op.
|
| 141 | 1892 | - 1892: Verschijning van het eerste dagblad de Telegraaf.
|
| 142 | 1893 | - 1893: Vissersramp op 1 december in Wierum. 22 vissers komen om.
|
| 143 | 1895 | - 1895: Koningin Wilhelmina en Koningin-regentes Emma bezoeken Drenthe
|
| 144 | 1896 | - 1896: Rond 1900 kwam de auto op het toneel. In 1896 was de Haagse fotograaf Adolphe Zimmermans de eerste die met een automobiel op de Nederlandse wegen reed.
|
| 145 | 1898 | - 1898: De autoclub de France organiseerde een autorace tussen Parijs en Amsterdam. Tegen veler advies in had minister Lely hiervoor toestemming verleend. Later werd hij een belangrijke pleitbezorger van de auto.
- 1898: Inhuldiging van koningin Wilhelmina te Amsterdam.
|
| 146 | 1899 | - 1899: De Transvaalse Oorlog breekt uit in Zuid-Afrika
|
| 147 | 1901 | - 1901: Koningin Wilhelmina huwt Prins Hendrik, Hertog van Mecklenburg.
|
| 148 | 1905 | - 1905: Bouw van de katholieke kerk Musselkanaal
- 1905: 19 Juli: In een salonrijtuig van den Koninklijken trein arriveerden aan het station te Apeldoorn de Japansche Prins Arisugawa, Zijne Gemalin en Hun Gevolg. Z.K.H. de Prins der Nederlanden had Zich naar het station begeven en werd met het Wilhelmus begroet. Toen de Koninklijke trein het station binnenstoomde, hief het militair orchest 't Japansche volkslied aan.
- 1905: In de venen bij Weerdinge worden enkele lijken gevonden die thans nog bewaard worden in het provinciaal museum in Assen.
|
| 149 | 1907 | - 1907: Prins Hendrik bezoekt Drenthe.
|
| 150 | 1909 | - 1909: Prinses Juliana geboren.
|
| 151 | 1910 | - 1910: Glasfabrieken in Nieuw Buinen bieden werk aan 800 mensen.
- 1910: 29 April: Theodore Roosevelt bezoekt ons land voor een korte tijd en heeft lunch met Koningin Wilhelmina
|
| 152 | 1912 | - 1912: De ondergang van de Titanic.
- 1912: De eerste officiële Elfstedentocht wordt gewonnen door Coen de Koning.
|
| 153 | 1913 | - 1913: Gasselternijveen vierde havenstad van Nederland na Amsterdam,Rotterdam en Groningen.
|
| 154 | 1914 | - 1914—1918: De eerste Wereldoorlog
Het was niet eenvoudig voor Nederland om tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal te blijven. En ook al is dat gelukt, die oorlog heeft toch veel schade toegebracht aan de economie van ons land omdat de noodzakelijk geachte algemene mobilisatie en de opvang van zeer veel vluchtelingen uit België veel kostten, juist terwijl de internationale handel vrijwel stil lag.
|
| 155 | 1917 | - 1917: Invoering van het mannenkiesrecht.
|
| 156 | 1918 | - 1918: De Spaanse griep veroorzaakt wereldwijd meer dan 20 miljoen doden.
|
| 157 | 1919 | - 1919: Asser binnenstad krijgt riolering
- 1919: Avebe opgericht in Veendam.
|
| 158 | 1922 | - 1922: Invoering van het vrouwenkiesrecht.
|
| 159 | 1923 | - 1923: Koningin Wilhelmina viert haar 25-jarig regeringsjubileum.
|
| 160 | 1925 | - 1925: Eerste TT op stratencircuit bij Assen.
|
| 161 | 1929 | - 1929: Zeer strenge winter, in Februari vroor het enige nachten 18 en 20 graden.
- 1929: De beurskrach in New York. Begin Crisis
- 1929—1940: De crisisjaren
Als gevolg van verschillende economische factoren stortten in 1929 de beurzen in, wat leidde tot grote armoede en hoge aantallen werklozen. Daardoor radicaliseerden veel mensen in het buitenland en dat gaf aanleiding tot het succes van Adolf Hitler in Duitsland en het communisme in andere landen. In Nederland vond die radicalisering nauwelijks plaats.
- 1929—1945: Anne Frank
Anne Frank was een van de meer dan honderdduizend Nederlandse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in een vernietigingskamp van de nazi’s werden omgebracht. Zij schreef in de twee jaren die ze ondergedoken zat voordat ze werd verraden een dagboek dat het mogelijk maakt enigszins mee te leven met de omstandigheden van de joden in de oorlog.
|
| 162 | 1931 | - 1931: De werkloosheidscijfers in Nederland stijgen tot ongekende hoogten.
|
| 163 | 1932 | - 1932: De Zuiderzee wordt op 20 September officieel omgedoopt tot IJsselmeer.
|
| 164 | 1935 | - 1935: Behalve het bekende Noorder Dierenpark dat op 1 mei wordt geopend, wordt tevens de oudheidskamer in gebruik genomen
|
| 165 | 1939 | - 1939: Kamp Westerbork ingericht voor Duitse joden.
|
| 166 | 1940 | - 1940—1945: De tweede Wereldoorlog
Voor Nederland begon de Tweede Wereldoorlog met de onaangekondigde aanval van een reusachtige overmacht vanuit Duitsland.
In de volgende vijf jaren kwam ons land steeds meer onder een terreurregime te staan. Tijdens de hongerwinter werd Nederland door de bezetter stelselmatig leeggeroofd en stierven tienduizenden mensen van honger of ontbering.
|
| 167 | 1941 | - 1941: Auke Adema wint de zevende Elfstedentocht.
|
| 168 | 1942 | - 1942: Joden in Nederland gedurende de gehele maand augustus aan razzia's onderworpen. Gedurende het hele jaar worden er beetje bij beetje maatregelen afgekondigd die de joden isoleert en het leven onmogelijk maakt.
|
| 169 | 1943 | - 1943: Arbeitsinzet voor mannen van 18 tot 35 jaar.
- 1943: Standrecht wordt ingesteld na stakingen en brandstichtingen in Drenthe.
- 1943: 16 januari, De eerste joden komen in Vught aan, 21 januari, Ontruiming van het joodse krankzinnigengesticht Het Apeldoornse Bos. 5 februari, Joden mogen geen brieven of verzoekschriften aan Duitse instanties zenden. Alle post moet via de Joodse Raad gaan. april, De joden uit de provincie Noord Brabant moeten zich naar het Kamp Vught begeven. 5 mei, Brief van dr. Harster, SS-Brigadef?hrer und Generalmajor der Polizei, betreffende de eindoplossing van het jodenvraagstuk. Algemene richtlijn: De Reichsf?hrer SS Heinrich Himmler wenst dat in de loop van dit jaar zoveel joden als menselijkerwijs mogelijk is, naar het Oosten op transport worden gesteld. Mei, juli en september: Razzia's op joden in Amsterdam. In december wordt er een begin gemaakt met het oproepen van gemengd gehuwde joden voor werkkampen en wordt het jodenvraagstuk in Nederland als "opgelost" beschouwd.
|
| 170 | 1945 | - 1945: Hongerwinter en bevrijding.
|
| 171 | 1947 | - 1947: Eerste politionele actie in Nederlands-Indië
|
| 172 | 1948 | - 1948: Tweede politionele actie in Nederlands-Indië
- 1948: Koningin Wilhelmina treedt af. Zij wordt opgevolgd door haar dochter Juliana.
|
| 173 | 1951 | - okt 1951: De eerste officiële televisie-uitzending in Nederland.
|
| 174 | 1952 | - 1952: De laatste executie in Nederland.
|
| 175 | 1953 | - 1 feb 1953: Watersnood ramp
Als gevolg van een lange reeks fouten was Nederland er niet klaar voor toen tijdens een zware storm de zee door de dijken brak. Daardoor vielen veel meer slachtoffers dan nodig was geweest. Maar Nederland heeft wel geleerd van wat er toen gebeurde.
1835 mensen komen om. Duizenden koeien, varkens en paarden verdrinken.
|
| 176 | 1954 | - 1954: Voor het eerst zijn filmbeelden van de Elfstedentocht op tv te zien.
|
| 177 | 1956 | - 1956: Invoering betaald voetbal.
|
| 178 | 1957 | - 1957: De introductie van de draagbare transistor radio.
|
| 179 | 1959 | - 1959: Aardgasveld
De vondst van het grootste aardgasveld van de wereld onder de bodem van ons land bracht grote welvaart voor de bevolking. Ook de tuinbouwindustrie en andere economische activiteiten zijn er door gestimuleerd. Maar volgens recente verwachtingen van de nam is het aardgas rond 2050 op. Het is nog maar de vraag hoe onze economie het verlies van inkomsten dan moet opvangen.
|
| 180 | 1962 | - 1962: Dood van Marilyn Monroe.
- 1962: Nederland draagt Nieuw-Guinea over aan de Verenigde Naties.
|
| 181 | 1966 | - 1966: Prinses Beatrix en Claus von Amsberg treden in het huwelijk.
|
| 182 | 1967 | - 1967: De regering besluit de Limburgse mijnen te sluiten.
- 1967: Nederlandse Aardolie Maatschappij komt naar Assen.
|
| 183 | 1968 | - 1968: Moord op Martin Luther King.
|
| 184 | 1969 | - 1969: De afsluiting van de Lauwerszee.
|
| 185 | 1972 | - 1972: NAM haalt 775000 ton olie uit 235 boorputten in Schoonebeek
|
| 186 | 1974 | - 1974: Tijdens het WK van 1974 weet het Nederlands Elftal met totaalvoetbal van coach Rinus Michels en sterspeler Johan Cruijff de finale te bereiken. Nederland verliest de finale van West-Duitsland met 2-1 ondanks een vroege voorsprong door een benutte penalty van Johan Neeskens in de eerste minuut. Hierna staat elke wedstrijd tegen Duitsland in het teken van de revanche
De laatste kolenmijn van Nederland, de Oranje-Nassau 1 in Heerlen, wordt gesloten
De gijzeling van de Franse ambassade is de eerste grote gijzeling in de Nederlandse geschiedenis. Vier gewapende leden van het Japanse Rode Leger, dat streeft naar het omgooien van de Japanse regering, eisen de vrijlating van Yutaka Furuya die in Frankrijk gevangen zit. Gezagvoerder Pim Sierks vliegt de gijzelnemers uiteindelijk naar Damascus
|
| 187 | 1975 | - 1975: Suriname wordt een onafhankelijke republiek
Een groep Zuid-Molukse jongeren kaapt een trein vlak bij het Drentse dorp Wijster. Een aantal leden van de jongere generatie wil inlossing van de beloften van de Nederlandse regering dat zij op de Molukken hun eigen staat zouden kunnen stichten. Tijdens de treinkaping wordt machinist J. Braam, die verzet pleegt, direct vermoord. De passagiers F. Bulter en E. Bierling worden geëxecuteerd om de eisen van de kapers kracht bij te zetten. Na bijna twee weken en bemiddeling door ingenieur Manusama en mevrouw Soumokil geven de Molukse gijzelnemers zich over
|
| 188 | 1976 | - 1976: De Viking 1 landt op Mars.
De Lockheed-affaire komt aan het licht. Prins Bernhard zou 1,1 miljoen dollar aan steekpenningen hebben ontvangen van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed. Het kabinet besluit een commissie in te stellen van wijze mannen. De commissie vindt geen onomstotelijk bewijs dat de genoemde 1,1 miljoen dollar daadwerkelijk bij prins Bernhard terecht gekomen is, maar er zijn voldoende aanwijzingen om de commissie te laten oordelen "dat de prins zich aanvankelijk veel te lichtvaardig (had) begeven in transacties, die de indruk moesten wekken dat hij gevoelig was voor gunsten". Deze bevindingen leidden bijna tot een constitutionele crisis. Het staat haast wel vast dat koningin Juliana gedreigd heeft met aftreden indien de prins strafrechtelijk vervolgd zou zijn. Het Kabinet-Den Uyl besluit daarop Bernhard te vrijwaren van vervolging. Wel moet hij erkennen dat hij fouten had gemaakt, zijn functie van Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht neerleggen en wordt hem verboden ooit nog in het openbaar in uniform te verschijnen
Er ontstaat deining in de Nederlandse politiek en de hele samenleving als oorlogsmisdadiger Menten verdwenen blijkt te zijn, juist ??n dag voordat de rijksrecherche hem wil arresteren. Dankzij vasthoudend speurwerk van Accent-redacteur Hans Knoop wordt Menten op 6 december alsnog gearresteerd in een hotel bij Z?rich. Minister van justitie Dries van Agt komt door de Zaak-Menten in ernstige problemen, maar de Tweede Kamer dwingt hem uiteindelijk niet tot aftreden. Menten wordt in 1980 veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf
|
| 189 | 1977 | - 1977: Zuid-Molukkers gijzelen een basisschool in het Drentse Bovensmilde en een trein bij De Punt. Alle verkiezingsactiviteiten worden stilgelegd. De bevrijding van de gijzelaars bij De Punt door mariniers kost twee gegijzelden en zes kapers het leven
Op het Canarische eiland Tenerife botsen twee vliegtuigen van het type Boeing 747 op elkaar. KLM-vlucht 4805 stijgt op terwijl Pan Am-vlucht 1736 nog aan het taxiën is op de startbaan. Bij de vliegramp komen 583 mensen om, waarmee het anno 2007 nog steeds de grootste ramp uit de luchtvaartgeschiedenis is, als de aanslagen op 11 september 2001 niet worden meegerekend
|
| 190 | 1978 | - 1978: In de finale van het WK voetbal verliest het Nederlands elftal met 3-1 van gastland Argentini?. Bij een stand van 1-1 in de laatste minuut van de reguliere speeltijd treft Rob Rensenbrink de paal
|
| 191 | 1979 | - 1979: Grote delen van West-Europa zijn in de ban van extreme kou en sneeuwval. Delen van Noordoost-Nederland en Noord-Duitsland zijn dagenlang ge?soleerd vanwege metershoge sneeuwduinen. Na de eerste januariweek neemt de ergste kou af, maar vanwege ijzel en sneeuw is er nog lang sprake zijn van maatschappij-ontwrichtende weersomstandigheden. In februari wordt vooral Noordoost-Nederland opnieuw getroffen door een extreem zware sneeuwstorm. Het leger wordt ingezet om woningen en boerderijen te helpen
Het NAVO-dubbelbesluit voor de plaatsing van middellange-afstands-atoomwapens wordt genomen, waarvan 48 kruisvluchtwapens in Nederland. In 1981 en 1983 leidt dit met zo'n half miljoen mensen tot de grootste demonstraties die Nederland heeft gezien
|
| 192 | 1980 | - 1980: In Lekkerkerk wordt officieel bekend gemaakt dat de nieuwbouwwijk Lekkerkerk-West op een stortplaats van chemisch afval is gebouwd. De 270 hier woonachtige gezinnen worden geëvacueerd en tijdelijk elders gehuisvest, waarna de grond onder de huizen wordt afgegraven en gesaneerd. Het is de eerste in een serie gifschandalen
De abdicatie van koningin Juliana ten gunste van haar oudste dochter Beatrix vindt plaats. De inauguratie van Beatrix als koningin der Nederlanden gaat gepaard met grote krakersrellen
Oprichting van de Nederlandse Taalunie
|
| 193 | 1982 | - 1982: Overheid, werkgevers en werknemers sluiten het Akkoord van Wassenaar waarin matiging van de lonen in ruil voor arbeidstijdverkorting wordt afgesproken om de grote werkloosheid terug te dringen
|
| 194 | 1985 | - 1985: Evert van Benthem wint de Elfstedentocht.
Frankrijk, Duitsland en de Beneluxlanden sluiten het Verdrag van Schengen. Zij regelen vrij grensverkeer voor hun inwoners door afschaffing van de grenscontroles
De in Zuid-Afrika gevangengenomen Nederlandse anti-apartheidsactivist Klaas de Jonge weet te ontsnappen naar de Nederlandse ambassade in Pretoria. Vrijwel meteen wordt hij daar weer door de Zuid-Afrikaanse politie weggesleept maar op 19 juli wordt hij weer teruggebracht naar die ambassade
Het Nederlandse Greenpeaceschip Rainbow Warrior wordt door Frankrijk tot zinken gebracht, waarbij een opvarende wordt gedood
Wubbo Ockels is de eerste Nederlander in de ruimte
De regering besluit ondanks de protesten tot plaatsing van kruisvluchtwapens met atoomlading in Woensdrecht. De plaatsing gaat uiteindelijk niet door vanwege het INF-verdrag
- 1985: Frankrijk, Duitsland en de Beneluxlanden sluiten het Verdrag van Schengen. Zij regelen vrij grensverkeer voor hun inwoners door afschaffing van de grenscontroles
- 1985: Wubbo Ockels is de eerste Nederlander in de ruimte
|
| 195 | 1986 | - 1986: Flevoland (170.000 inwoners) wordt Nederlands twaalfde provincie
Aruba scheidt zich af van de overige Nederlandse Antillen en wordt een autonoom onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden
- 1986: De Oosterscheldekering wordt in gebruik genomen
|
| 196 | 1988 | - 1988: De politie arresteert Ferdi Elsas, de moordenaar van Ahold-topman Gerrit-Jan Heijn en vindt op zijn aanwijzingen het stoffelijk overschot van Heijn in de bossen bij Renkum.
Nederland wint in München het EK voetbal door in de finale de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan. Doelpuntenmakers zijn aanvoerder Ruud Gullit en topscorer Marco van Basten
|
| 197 | 1990 | - 1990: De stier Herman wordt geboren in Lelystad bij het biotechnologische bedrijf Pharming. Het is de eerste transgene stier ter wereld. In het DNA van Herman is een stukje menselijk DNA ingebouwd, waardoor vrouwelijke nakomelingen melk met het ontstekingsremmende eiwit lactoferrine zouden produceren. Deze melk kan dan gebruikt worden voor babyvoeding. Na hevige discussies over de ethische kanten van genetische manipulatie wordt in 1992 besloten dat de stier zich mag voortplanten. In totaal krijgt hij 55 nakomelingen, waarvan wordt gehoopt dat die melk met de menselijke stof lactoferrine zouden gaan produceren. Hoewel er door zijn dochters wel iets lactoferrine wordt geproduceerd, zijn de hoeveelheden minimaal, waardoor Herman meer een theoretisch dan een praktisch succes is
|
| 198 | 1992 | - 1992: Boek 3, 5, 6 en een deel van boek 7 van het Nieuw Burgerlijk Wetboek treden in werking. Er is 45 jaar aan gewerkt
Een vliegtuig van de Israëlische maatschappij El-Al stort neer in de Amsterdamse wijk Bijlmermeer en boort zich in twee flats. De Bijlmerramp kost 43 mensen het leven. Onduidelijkheid over de lading en de gevolgen voor de gezondheid geven jarenlang veel onrust, wat uiteindelijk leidt tot de parlementaire enquëte naar de Bijlmerramp
|
| 199 | 1995 | - 1995: Bij de val van Srebrenica worden naar schatting 8000 moslimjongens en -mannen vermoord, die formeel onder bescherming stonden van een Nederlands VN-bataljon, Dutchbat III. Het leidt uiteindelijk tot de parlementaire enquête naar de val van Srebrenica
|
| 200 | 1999 | - 1999: De Nobelprijs voor de Natuurkunde wordt uitgereikt aan de Nederlanders Gerard 't Hooft en Martinus Veltman
|
| 201 | 2000 | - 2000: Paul Scheffer schrijft in NRC Handelsblad het opzienbarend artikel Het multiculturele drama. Scheffer ziet het ontstaan van een etnische onderklasse die niet integreert en die op den duur zal radicaliseren
Bij de vuurwerkramp Enschede wordt een complete woonwijk in de as gelegd waarbij 23 slachtoffers vallen
Het bordeelverbod wordt opgeheven. Prostitutie was sinds de invoering van de Code Penal in 1811 al niet meer strafbaar
|
| 202 | 2001 | - 2001: De Wet Openstelling huwelijk wordt van kracht. Hiermee is Nederland het eerste land waar het huwelijk tussen twee personen van gelijk geslacht mogelijk wordt. De Amsterdamse burgemeester Job Cohen verbindt als ambtenaar van de burgerlijke stand vier homoparen in de echt
|
| 203 | 2002 | - 2002: De euro vervangt de gulden.
Met de wet Toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding is Nederland het eerste land waarbij euthanasie onder strikte voorwaarden is toegestaan.
Pim Fortuyn wordt op het Hilversumse Mediapark door Volkert van der Graaf vermoord. Negen dagen later wint de Lijst Pim Fortuyn in de Tweede Kamerverkiezingen.
Huwelijk van Prins Alexander met Maxima Zorreguieta.
|
| 204 | 2004 | - 2004: Theo van Gogh wordt in Amsterdam vermoord door de moslim-extremist Mohammed Bouyeri, die daarmee kamerlid Ayaan Hirsi Ali wilde treffen. Op het lichaam prikt hij een open brief van vijf kantjes aan Hirsi Ali. Naar aanleiding van de moord verhevigt het debat rondom de integratie van allochtonen, de veiligheid van politici en het bestaansrecht van de dubbele nationaliteit.
|
| 205 | 2005 | - 2005: De Nederlandse kiezers wijzen in een referendum het Grondwettelijk verdrag voor Europa af.
27 oktober - Brand in cellencomplex, Schiphol, 11 doden.
25 november - Langdurige stroomstoring in Haaksbergen als gevolg van hevige sneeuwval. Circa 25.000 mensen zijn 1 tot 2 dagen verstoken van elektriciteit.
|
| 206 | 2006 | - mei 2006: Klimaatbewustzijn
An Inconvenient Truth en het bezoek van Al Gore (USA) in mei 2006 heeft veel invloed gehad op het klimaatbewustzijn in Nederland. De film brengt de opwarming van de aarde aan de orde met alle bijbehorende catastrofale gevolgen.
|
| 207 | 2007 | - 2007: 12 december - Langdurige stroomstoring in de Bommelerwaard en Tielerwaard nadat een Apache helikopter tegen hoogspanningskabels gevlogen is. Circa 100.000 mensen zijn ruim 2 dagen verstoken van elektriciteit.
- 2007: Kreditcrisis
De economische crisis die Kredietcrisis genoemd wordt, ontstond in de Verenigde Staten in augustus 2007 uit een instorting van de huizenmarkt, waardoor veel huizenkopers hun hypotheek niet meer konden betalen. In Nederland en België werd Fortis door de crisis getroffen,( 28 september 2008). Ook de problemen met de IJslandse bank (Landsbanki /Icecave) 8 oktober 2008 werken door in Nederland. Door de kredietcrisis raakt Nederland langzaam in een recessie.
|
| 208 | 2009 | - 2009: 25 februari - Vliegtuigcrash Schiphol, 9 doden en 86 gewonden.
30 april - Aanslag tijdens Koninginnedag 2009, 8 doden en 10 gewonden.
- mrt 2009: Mexicaanse griep
Sinds maart 2009 is Nederland (en de westerse wereld) in de ban van de Mexicaanse griep. Allerlei scenario’s en vaccinatiecampagnes worden uitgewerkt.
|
Taal
