| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden.
|
| 2 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste.
|
| 3 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden.
|
| 4 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij "moderatie' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: "Ce ne sont que des gueux.' ("Het zijn slechts bedelaars.') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong.
- 1566: Beeldenstorm
Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten.
|
| 5 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland.
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen "ketters'.
|
| 6 | 1568 | - 1568: De slag bij Heiligerlee: Het was het begin van de Tachtigjarige Oorlog tussen geuzen en Spanjaarden, die in 1648 eindigde met de Vrede van Münster, waarbij Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Verenigde Nederlanden erkende.Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
|
| 7 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om.Het zeewater stond tot voor de poorten van de stad Groningen en men ving bij Oosterhogebrug kabeljauwIn dat jaar verdronken in de provincie Groningen 9000 mensen en meer dan 70.000 'hoornbeesten'
|
| 8 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel.
|
| 9 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt.
|
| 10 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide.
|
| 11 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd.
|
| 12 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd.
|
| 13 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht.
|
| 14 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban.
|
| 15 | 1583 | - 1583—1645: Hugo de Groot
Hugo de Groot blonk al op jonge leeftijd uit als filoloog, theoloog en historicus, maar werd vooral beroemd als rechtsgeleerde. Omdat hij als medewerker van Johan van Oldenbarnevelt de vijandschap van Prins Maurits had opgeroepen, werd hij veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Hij wist te ontvluchten maar kon nooit meer terugkeren naar zijn land.
|
| 16 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland.
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord.
|
| 17 | 1585 | - 1585—1675: De gouden eeuw
De gouden eeuw
- 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool.
|
| 18 | 1593 | - 1593: Graaf Willem Lodewijk maakt zijn vermaarde tocht vanuit Emmen over het veen naar Roswinkel om zich in Boertange te verschansen. Toen die Willen Lodewijk in 1593 naar Roswinkel trok, legde hij vermoedelijk gelijkertijd de Emmerschans aan. Later werd over die schans een nieuwe, grotere schans aangelegd.
- 1593: Drenthe gaat deel uit maken van de zeven verenigde Nederlanden, doch werd geen lid van de Staten Generaal. Het bleef als enige gewest zelfstandig onder toezicht van stadhouder Willem Lodewijk. Drost werd toen Casper van Ewsum. Wederom luidt er voor Drenthe een nieuw tijdperk in.
|
| 19 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla.
|
| 20 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort
Slag bij Nieuwpoort.
|
| 21 | 1602 | - 1602—1799: Verenigde Oost-Indische Compagnie
Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.De eerste multinational in de wereld geschiedenis, de Verenigde Oostindische Compagnie, veroverde grote delen van de wereld en dreef handel met nog veel meer landen en gebieden, maar verloor ook weer betrekkelijk snel grote delen van dat handelsimperium. Alleen Nederlands-Indië zou overblijven tot halverwege de 20ste eeuw.
|
| 22 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren.
|
| 23 | 1606 | - 1606—1669: Rembrandt van Rijn
Onder de vele honderden min of meer begaafde kunstschilders uit de Gouden Eeuw neemt Rembrandt van Rijn een speciale plaats in. Hij was in zijn eigen tijd al beroemd als portretschilder, en zijn grote schutterstuk De Nachtwacht is naast de Mona Lisa van Da Vinci het beroemdste schilderij van de wereld.
|
| 24 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar.
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren.
|
| 25 | 1615 | - 1615: Op verzoek van Willem Lodewijk werd de Semslinie getrokken door Jans Sems. De grens tussen Groningen en Drenthe wordt een "feit".
|
| 26 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd.
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen.
|
| 27 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op.
|
| 28 | 1621 | - 1621: Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein in een boekenkist.
|
| 29 | 1628 | - 1628: Piet Heijn verovert bij Cuba een Spaanse Zilvervloot.
|
| 30 | 1629 | - 1629: Piet Heijn sneuvelt tegen de Duijnkerkers.
- 1629—1695: Christiaan Huygens
De wiskundige Christiaan Huygens gold als de belangrijkste wetenschapper van zijn tijd. Hij bouwde voort op de ideeën van de filosoof Descartes en legde de basis voor de moderne mechanica, de optica en de waarschijnlijkheidsberekening. Met zijn sterk verbeterde telescopen ontdekte hij de maan Titan en de ringen van Saturnus, hij is de uitvinder van de slingerklok en deed vele andere ontdekkingen en uitvindingen.
|
| 31 | 1632 | - 1632: Ernst Casimir sneuvelt bij Roermond. Hendrik Casimir I wordt de nieuwe Friese stadhouder.
|
| 32 | 1634 | - 1634: Eerste Kollumer Oproer. Ofke Haijes riep zichzelf uit tot 'capitain' van Kollum en ging "nae het huijs van Harmen Lubbes, roeper van den voors. dorpe Collum, ende daeruijt tegens wille ende danck van den selven Harmen de tromme gehaelt, de sleve geslagen, ende uijtroepingen veel volck bijeen gekregen heeft, de selve aanritsende 's Landtschaps middelen met hem gevangene (Ofke Haijes) te helpen tegenstaan.
Dat oock de gevangene ten selven tijde gesterckt met Jan Harckes, Drieus Aebes ende andere al trommelende van 't Westeijnde der voors. dorpe gegaen is nae Fop Claessens ende aldaer tegens danck van des selves huijsvrou ende dogter een van de Vaendels uijt 't gerechthuijs gehaelt heeft, ende dat hij alsdoen so als Capitain vaendrich ende trommelende met de rapaille langs de gebuijrte uijt het rechthuijs is gegaen.
Dat de gevangene ten voors.dage tegens den avond met vliegende Vaendel, ende Trommelslagh mede was gemarcheert doorden gebuijrte naar de huijsinge van den Ontfanger Jacob Rosema, ende deselve hadt helpen insmiten, opbreecken ende 't huijsraedd vernielen en plunderen. Dat de gevangene cum socius den Dienstboden van Rosema voornoembt hadden gevraeght, waer hij Rosema was, met de bij voeginge, so sij hem hadden, wouden sij hem in riemen snijden
|
| 33 | 1637 | - 1637: Statenbijbel
Een van de uitgangspunten van de Hervorming was, dat mensen zelf de Bijbel moesten kunnen lezen. Een officiële vertaling was dus nodig. Met het verschijnen van de Statenbijbel in 1637 was er een boek dat door iedereen gelezen kon worden, met als onbedoeld gevolg dat het toonaangevend werd voor het Nederlands als taal.
|
| 34 | 1639 | - 1639: Admiraal Maarten Harpertszoon Tromp verslaat de Spaanse vloot bij Duins.
|
| 35 | 1640 | - 1640: Willem Frederik wordt stadhouder van Friesland.
|
| 36 | 1647 | - 1647: Overlijden Frederik Hendrik. Stadhouder Prins Willem II.
|
| 37 | 1648 | - 1648: Vrede van Munster, einde Tachtigjarige Oorlog.
|
| 38 | 1652 | - 1652: Jan van Riebeeck sticht de Kaapkolonie.
- 1652: Eerste Engelse oorlog.
|
| 39 | 1656 | - 1656: Rembrandt van Rijn wordt failliet verklaard.
|
| 40 | 1664 | - 1664: Hendrik Casimir II wordt stadhouder van Friesland.
|
ca. 1554 - 
Taal
